Wat is systemisch werken?
Systemisch werken wordt ook wel ‘werken in de onderstroom’ genoemd en zodra je deze onderstroom zichtbaar maakt, wordt het pad voor jezelf vrij, komt er verandering op gang en kan liefde (weer) stromen.
Vrijwel elke vraag is mogelijk om systemisch te onderzoeken en op te stellen, als het een vraag vanuit jezelf is en dus over jouw gaat in relatie tot je familie of andere mensen; je team/collega’s of als je trauma’s uit eerdere generaties wilt onderzoeken en de invloed die dat heeft op je huidige leven en eventueel op het leven van je kinderen. Er is veel mogelijk en het systemisch werk breidt zich nog steeds uit. Ook in de vorm van opstellen is veel mogelijk.
Soorten opstellingen
Groepsopstelling
Een opstelling in een groep
Als je in een groep gaat werken met opstellingen, dan kies je mensen die aanwezig zijn om representant te zijn voor bijvoorbeeld jouw vader, moeder, broer, zus of je collega, team enz. Zij vertegenwoordigen dan de mensen waar jouw vraag over gaat. Je kiest ook iemand voor jezelf, iemand die jou representeert. Als het systeem dan in de ruimte staat, kijken en voelen we wat er gebeurt en werken we toe naar een helende eindopstelling.
Individuele opstelling
Een individuele opstelling
Bij een individuele opstelling zet jij het systeem neer met poppetjes. Of we werken met vloerankers en kaarten en/of A4-tjes met woorden die belangrijk zijn voor jouw vraag. We leggen deze vloerankers, kaarten en/of A4-tjes (dus alles wat bij jou systeem hoort) op de vloer. Vervolgens ga jij op de verschillende vloerankers staan (dus op de verschillende posities) en ga je voelen en ervaren wat er gebeurt op die plek. Als het helpend is, ga ik ook een plek innemen als representant en vertel ik wat ik op die plek ervaar. We gaan dan door middel van de vragen die ik je stel op zoek naar de onderliggende dynamieken om zo tot een inzicht te komen in wat jij anders kunt doen en wat helpend is voor jou. Het mooie aan deze methode is dat je het gaat ervaren door middel van wat je merkt of voelt als je op de verschillende posities gaat staan.
Relatie/ single opstelling
Een relatie/single opstelling of relatietherapie door middel van systemisch werk/opstellingen.
Een relatieopstelling kan op verschillende manieren: mét je partner, zonder je partner, vragen van singles, alles is mogelijk. Een relatievraag kun je in een groepsopstelling uitwerken, maar ook individueel of als partners. Wanneer partners samen willen werken aan hun relatie gaan we na de intake in ieder geval in vijf sessies aan de slag met verschillende vragen. Die werken we uit in een tafelopstelling of werken met vloerankers. De relatiedynamiek waar jullie in zitten wordt helder door het onderzoeken van patronen en familieopstellingen en je krijgt praktische tips in hoe je die patronen kunt doorbreken.
Intervisie opstelling
Een intervisieopstelling
Elk team dat aan intervisie doet kan een intervisieopstelling aanvragen.
Het leuke van een intervisieopstelling is dat het eens een hele andere manier is van het stellen van je intervisievraag. Juist door je vraag op te stellen in de ruimte met je collega’s als representanten, kom je vaak tot hele andere inzichten en ervaar je op een hele andere manier je intervisie!
Casuïstiek opstelling
Een casuïstiekopstelling
Elk team wat aan casuïstiek doet kan een casuïstiekopstelling aanvragen.
Bij een casuïstiekopstelling stellen we een vraag op in de ruimte samen met collega’s. Je collega’s kunnen dan representant zijn voor de personen waar jouw vraag over gaat We gaan met elkaar naar de onderlaag van wat er speelt en komen vaak tot hele andere inzichten en mogelijk gaan jullie andere stappen zetten. Probeer het eens, het is een hele andere manier van het inbrengen van jouw casuïstiek!
Opvoedopstellingen voor elke ouder
Opvoedopstellingen voor elke ouder
Opvoeden kan een mooie en op sommige momenten ook pittige taak zijn. Soms gaat het opvoeden niet zo makkelijk en weet je het als ouder(s) even niet meer. Dat gevoel kent iedere ouder die één of meer kinderen opvoedt.
Trauma opstellingen
Traumaopstellingen
Trauma betekent letterlijk een lichamelijke of psychische verwonding. Deze gebeurtenis is zo schokkend, dat er blijvende psychische en emotionele problemen kunnen ontstaan. We ervaren psychisch trauma, als we ons in een situatie bevinden, waar we voor ons leven moet vrezen. We voelen (doods)angst, voelen ons hulpeloos en onmachtig. Zo’n absolute mentale of fysieke overweldiging is zó allesoverheersend dat we als we in deze situatie terecht komen, gaan vechten, vluchten of als beide niet mogelijk zijn, gaan bevriezen (we komen dan in een soort innerlijke verlamming terecht, een complete gevoelloosheid).
Organisatieopstellingen
Organisatieopstellingen
Soms gebeuren er dingen in organisaties die lastig te verklaren zijn, iets wat maar blijft spelen in de bovenstroom en waar maar geen vat op te krijgen is. Ik noem hier bewust de bovenstroom, omdat dit iets is wat we zien en horen. Echter speelt er in elke organisatie en in elk team ook een onderstroom. Dat is datgene wat we niet zien en horen. Vaak is het wel voelbaar, deze onderstroom.
Een organisatieopstelling is een werkwijze binnen het systemisch werken dat op een eenvoudige, maar zeer effectieve manier de (verstoorde) dynamiek binnen organisaties kan blootleggen. Er wordt op een systemische manier gekeken naar wat er zich in de onderstroom afspeelt, waardoor we inzicht krijgen in ongewenste of onverklaarbare verschijnselen binnen een systeem zoals je organisatie.
Innerlijk kind opstellingen
Innerlijk kind opstellingen
Iedereen heeft innerlijke kinderen in zich. Er wordt mee bedoeld dat we bepaalde delen vanuit onze kindertijd nog steeds met ons meedragen. Ons innerlijke kind is een samenvoegsel van allerlei gevoelens uit het verleden, uit onze kinderjaren, die destijds zijn ontstaan en meestal weggestopt zijn.
Wij als mensen worden (vaak) gedreven door onze denk- en gedragspatronen. Vaak gebeurt dit onbewust, de manier waarop we denken, we ons gedragen en de manier waarop we tegen dingen aankijken. Vaak weten we niet waar het vandaan komt dat we doen zoals we het doen.
“Praten is heel anders dan ervaren.
In een opstelling kun je het voelen, waardoor het direct duidelijk is”
Voorbeeldvragen
Persoonlijke vragen:
Het loopt al langere tijd niet zo lekker tussen mij en mijn vader/moeder, broer, zus of een ander familielid, terwijl ik het graag anders wil en al van alles geprobeerd heb. Wat kan ik doen?
Ik ervaar constant gedoe in ons gezin, hoe kan het toch dat het vrijwel nooit lekker soepel loopt?
Ik voel me al langere tijd oververmoeid, waar komt dat toch vandaan en wat kan ik eraan doen?
Ik voel steeds een soort onrust, waar komt dat vandaan?
Ik heb het gevoel dat ik niet goed weet wat mijn plek is, waar komt dat vandaan?
Waarom is mijn kind is nog steeds niet zindelijk?
Mijn kind bemoeit zich steeds met onze relatie, hoe kan dat?
Mijn kind wordt vaak extreem boos en ik begrijp niet hoe dat kan, wat is er toch met hem/haar?
Relatievragen
Ik worstel met het contact met mijn partner, wat zou ik daaraan kunnen doen?
Hoe kan het dat ik altijd op de verkeerde partner val?
Ik durf me niet te binden aan iemand, hoe kan dat?
Ik heb last van verlatingsangst bij een partner, waarom komt dat steeds terug in mijn relaties?
Werkvragen voor casuïstiek of intervisie:
Wat maakt dat ik me steeds zo verantwoordelijk voel voor alles op mijn werk?
Hoe kan het dat ik op mijn werk altijd voor iedereen goed zorg en mezelf vergeet?
Ik ervaar vrijwel altijd stress op het werk, hoe kan dat?
Ik merk dat er iets wringt binnen mijn bedrijf en het lukt me maar niet om dat te veranderen. Wat speelt er in de onderlaag?
Ik heb het gevoel dat ik niet goed tot mijn recht kom in de organisatie waar ik werk, hoe kan dat?
Ik twijfel of ik wel op de goede plek zit in mijn werk, welke plek past bij mij?
Ik heb steeds conflicten met mijn leidinggevende, hoe kan dat toch?
Hoe krijg ik in mijn bedrijf weer grip op mijn werknemers?
Ik doe dit werk nu al een aantal jaren en vraag me af of ik eens iets anders moet gaan doen en wat dan?
Ik merk dat ik soms in de weerstand zit m.b.t. mijn werk en ervaar dat ook bij collega’s en daar heb ik last van. Wat kan ik daarmee doen om dat te veranderen?
Ik vraag me af of ik integer genoeg ben in mijn vak.
Ik zou willen weten of ik mezelf nog verder wil ontwikkelen en waarin dan?
We are who we are, because they were who they were.
Meer informatie over opstellingen/systemisch werken individueel
Elke vraag die je hebt kan ook opgesteld worden d.m.v. een individuele opstelling. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat je het lastig vindt om je vraag te stellen in een groep mensen die je niet kent. Als jij je prettiger voelt in een 1:1 situatie en toch eens je vraag via een opstelling wilt onderzoeken dan is een individuele opstelling iets voor jou!
Hoe gaat dat dan?
We hebben eerst een telefonische of teams afspraak waarin we kunnen kennismaken en waarin ik jou verschillende systemische vragen ga stellen. Ik maak dan een genogram (een soort familiestamboom) op papier. Vervolgens maken we een afspraak met z’n tweeën en hebben dan 1 uur de tijd om systemisch te kunnen werken aan de hand van een tafelopstelling en/of een opstelling met vloermatjes en/of een visualisatie. Je gaat dan direct ervaren wat jou gaat helpen en welke beweging je zou kunnen maken wat jou gaat helpen.
Wat is een genogram?
Een genogram is een tekening met symbolen van de stamboom van je gezin/familie van herkomst. Ik stel je daar (telefonisch in het eerste contact) een aantal vragen over en dan teken ik jou genogram waar we dan tijdens de sessie mee aan de slag gaan. Ik laat je dan bijvoorbeeld de mensen met wie jouw vraag te maken heeft neerzetten via een tafelopstelling ( met poppetjes) of via vloermatjes en ga dan samen met jou kijken naar wat er opvalt en wat jij anders zou willen. Tijdens de opstellingen (in welke vorm dan ook) wordt er al veel zichtbaar over de dynamieken die er spelen en werken we toe naar een helende beweging voor jou en je familiesysteem. Wanneer je een andere vraag hebt, bijvoorbeeld over je werk, dan is een genogram in eerste instantie niet van belang. Dat zou het wel kunnen worden als we jou vraag verder gaan uitwerken.
Hoe werkt een tafelopstelling?
Een tafelopstelling is het neerzetten van jouw vraag met behulp van Playmobil of houten poppetjes. Ik vraag je dan om poppetjes te kiezen en die neer te zetten zoals jij je gezin, partnerrelatie, familie, team, klas ervaart. Je zet het systeem dus neer zoals jij het beleeft. Dan ga ik door het stellen van vragen met jou kijken naar wat er beter kan en hoe dan.
Hoe werkt een visualisatie?
Een visualisatie is een opstelling in jouw verbeelding. Ik laat je je dan voorstellen dat je bijvoorbeeld je vader of je moeder voor je ziet of je collega, je team of… en stel daar dan vragen over, wat maakt dat je inzicht krijgt in de onderliggende dynamieken en ook hier weer gaat ervaren wat je het beste kunt doen.
Hoe werkt een opstelling met vloermatjes?
We kunnen ook werken met vloermatjes en dan leg jij de matjes neer in de ruimte en die matjes zijn dan representant voor de verschillende personen waar jouw vraag over gaat, bijvoorbeeld een matje voor je leidinggevende, collega, cliënt of vader, moeder, broer, zus, zoon, dochter enz.
Door op de matjes te gaan staan en te voelen ervaar je ook weer wat diegene ervaart op die plek. Als je dat lastig of ingewikkeld vindt, ga ik zelf op de matjes staan en geef ik weer wat ik daar voel en ervaar. Ook dat geeft veel informatie en helpt je op weg naar wat je nu het beste kunt doen.
We repeat what we don’t repair.
